Πριν λίγες μέρες κοινοποιήθηκε από την Επιτροπή Ερευνών του ΕΜΠ στους Επιστημονικούς Υπεύθυνους των έργων ΑΡΙΣΤΕΙΑ, ΑΡΙΣΤΕΙΑ ΙΙ και ERC, η απόφαση με τίτλο «Αναπροσαρμογή προϋπολογισμών ενταγμένων πράξεων λόγω εξυγίανσης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», που υπογράφει ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ), Δρ. Χρήστος Βασιλάκος. Σύμφωνα με αυτή, μια σειρά ερευνητικών έργων που ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη θα υποστούν κούρεμα του προϋπολογισμού τους μέχρι και 28%, χωρίς μείωση του φυσικού τους αντικειμένου. Με άλλα λόγια, σε ήδη υπογεγραμμένες συμβάσεις ανάμεσα σε πανεπιστήμια (ή άλλους ερευνητικούς φορείς) και τη ΓΓΕΤ, η υπογραφή της ΓΓΕΤ δεν ισχύει, αλλά των πανεπιστημίων ισχύει. Από μια πρόχειρη επεξεργασία της λίστας των 35 έργων με δικαιούχο το Πολυτεχνείο, προκύπτει ότι από την εν λόγω «εξυγίανση» το ΕΜΠ θα υποστεί ζημιά που ξεπερνά το ενάμισι εκατομμύριο ευρώ.
Αν και έχει περάσει μία εβδομάδα μετά την επίσημη δημοσίευση του εγγράφου της ΓΓΕΤ, ούτε οι Πρυτανικές Αρχές ούτε το Συμβούλιο του Ιδρύματος αντέδρασαν σε αυτή την πρωτοφανή απόφαση (οι έως τώρα αντιδράσεις έχουν έρθει μόνο από κάποιες μεμονωμένες φωνές, καθώς και από την Ένωση Ελλήνων Ερευνητών). Είμαι βέβαιος ότι τα θεσμικά μας όργανα είχαν πολύ σημαντικότερα ζητήματα να ασχοληθούν. Εξάλλου, τι είναι ενάμιση ψωροεκατομμύριο; Την υγειά μας να’ χουμε – κι εμείς, και η «δια βίου μάθηση».
(Εξ)υγιαίνετε
Βαρυσήμαντες λέξεις με μικρο-σήμαντες δικαιολογίες και συνήθως από λιγο-σήμαντους ανθρώπους. Θα μπορούσαν να κάνουν τις ίδιες μειώσεις χωρίς να προκαλούν με λέξεις που προφανώς δεν ξέρουν να χρησιμοποιούν. Δεν ξέρω ποιος πρωτο-έγραψε αυτήν την λέξη στην περίοδο κρίσης. Απ’ό,τι καταλαβαίνω παραπέμπει σε οικονομικούς όρους, προερχόμενη από την λανθασμένη μετάφραση του ‘financial consolidation’, το οποίο αφορά την προσαρμογή, σταθεροποίηση κτλ επιχειρησέων που έχουν οικονομικές δυσκολίες. Η λέξη ‘εξυγίναση’ (ή εξυγείανση) παραπέμπει σε απότομη/βίαια απομάκρυνση βλαβερών χαρακτηριστικών και συνήθως μεταφράζεται ως ‘purge’ και όχι ως ‘consolidation’, η οποία λέξη δηλώνει πιο ήπιες καταστάσεις. Μετά λοιπόν τη λεκτική και πρακτική χρήση του όρου ‘εξυγίανση’ από αποικιοκράτες και φασίστες (http://en.wikipedia.org/wiki/Purge), χρησιμοποιήθηκε και για την εκκαθάριση της Αριστείας ΙΙ (η οποία δέχθηκε περισσότερες μειώσεις από π.χ. την Αριστεία Ι με ανεπαρκή αιτιολόγηση) αλλά και υποτροφιών φοιτητών (π.χ. ΙΚΥ).
Καλησπέρα σε όλους.
Θα είμαι λίγο πιο πρακτικός επαναλαμβάνοντας ένα ερώτημα που έκανα με το που μας κοινοποίησε ο Αντρέας για τις περικοπές.
Δεχόμενοι ότι η συγχρηματοδότηση είναι 90%-10% (10% από το ελλαδικό κράτος) πώς μπορεί να προκύψει περικοπή κατά -τουλάχιστον- 18% από καθαρά ευρωπαϊκά κονδύλια (αφαιρώντας το 10% του κράτους που υποθέτουμε ότι δεν τσοντάρει τίποτα πλέον) χωρίς να υπάρξει νομικό θέμα; Υπάρχει απόφαση της ΕΕ που αποδέχεται την περικοπή των κονδυλίων της -οι οποίες πρακτικά προέρχονται από εισφορές όλων των πολιτών των μελών της- προκειμένου η Ελλάδα να πληρώσει τους τοκοφλύφους; Το νομικό τμήμα του ΕΜΠ και όλων των θιγόμενων ερευνητικών ιδρυμάτων πώς το ερμηνεύουν αυτό; Έχουν κάποιο πρώτο πόρισμα; Ξέρουμε τί γίνεται πάνω-κάτω με αυτό το θέμα ή λογαριάζουμε δίχως τον ξενοδόχο;
Ακόμα και στην περίπτωση που η ΕΕ το αποδέχεται (καραμπινάτη συνενοχή που δεν έχει ξαναγίνει) αυτήν την φορά -αν και δεν το βλέπω- αυτό που σίγουρα θα γίνει στο μέλλον είναι να μην διατίθενται κονδύλια για την Ελλάδα, είτε επίσημα -μέσω προσφυγής σε αρμόδιο ευρωπαϊκό δικαστήριο μέχρι να επιστραφούν τα χρήματα ή ανεπίσημα -απορρίπτοντας μεγάλο μέρος των μελλοντικά υποβαλλόμενων προτάσεων από την Ελλάδα.
Ακόμα κι αν υποθέσουμε πως τα δεχόμαστε στωικά όλα, αυτό που υποψιάζομαι εγώ είναι το εξής: Το πρώτο πάτημα αφορά στο κομμάτι της περικοπής όπου η ΕΕ μπορεί απλά να αναστείλει όλες τις υπόλοιπες πληρωμές προσφεύγοντας σε αρμόδιο ευρωπαϊκό δικαστήριο μέχρι το κράτος να επιστρέψει τα κονδύλια -είτε στις ερευνητικές ομάδες ή στην πηγή. Το κράτος από την μεριά του ωστόσο θα συνεχίσει να απαιτεί απαρέγκλιτα την ολοκλήρωση των έργων εως ότου λυθεί “νομικά” το ζήτημα -δηλαδή σε καμιά 5ετία αν σκεφτεί κανείς ότι σίγουρα θα χρησιμοποιήσουν κάθε ένδικο -και μη- μέσο για να καθυστερήσει την απόφαση (εκτός κι αν είναι υπερ του)…σ’ αυτήν την περίπτωση οι ερευνητικές ομάδες δεν θα μπορούν απλά να ανταποδώσουν και να αναστείλουν απ’ την μεριά τους τις υποχρεώσεις τους γιατί το κράτος θα τους ζητήσει πίσω κι αυτά που έχουν ήδη λάβει -κι όποιου του βαστάει η καρδούλα μπορεί να προσφύγει νομικά εναντίον του κράτους γι’ αυτό…άρα οι λύσεις μεσοπρόθεσμα είναι είτε να παραιτηθούν οι ομάδες από τα έργα για να μην βγούν και ζημιωμένες ή να βγάλουν ένα έργο επιπέδου “η καλή μας αγελάδα βόσκει κάτω στην λιακάδα”…το δεύτερο πάτημα της ΕΕ αφορά στην πλήρη περικοπή της συμμετοχής του κράτους, την οποία η ΕΕ θεωρεί ως ελάχιστη για να δώσει το υπόλοιπο 90% (κι αυτό τραβήχτηκε από τα μαλλιά τα τελευταία έτη λόγω κρίσης από αρχικά 50-50 κι αργότερα 25-75). Άρα ακόμα κι αν το κράτος έκοβε 10% (δηλ. το δικό του μερίδιο) πάλι θα υπήρχε πρόβλημα…
Αρκετά είπα…για τους πιο υποψιασμένους μιλάμε για ένα παίγνιο lose-lose για τις ερευνητικές ομάδες εφόσον θα δουλεύουν δωρεάν για το κράτος του οποίου οι εκπρόσωποι παίρνουν 8κ τον μήνα…
Σε κάθε περίπτωση είμαστε βέβαιοι κι εξασφαλισμένοι ότι οι υπόλοιπες πληρωμές θα συνεχίσουν κανονικά; Αν όχι, είμαστε κάπως προετοιμασμένοι για το άνω ενδεχόμενο; Σε επίπεδο ΕΜΠ υπάρχει κάποια αντίδραση;
Ζήτω η αναγέννηση μέσω έρευνας και καινοτομίας στην Ελλάδα! (Αυτό δεν της μόδας να λένε τώρα;)
Γ.
Μα, απ’ό,τι κατάλαβα, τα χρήματα αυτά δεν δεσμεύονται από τη ΓΓΕΤ για την πληρωμή των υπόλοιπων 10% ή μισθούς καθηγητών του ΕΣΠΑ? Άρα είναι σαν να μαζεύουν όλα τα 10% για πληρωμές του τελευταίου έτους 2015 του προγράμματος (φυσικά κάποια 10% τα έχουν ήδη αποδόσει, οπότε από κάποιους θα πρέπει να πάρουν παραπάνω).
Ενώ η σιγή ιχθύος των θεσμικών οργάνων του ΕΜΠ συνεχίζεται, έχουμε κάποιες ενδιαφέρουσες εξελίξεις, όπως η απάντηση του ΓΓΕΤ στην επιστολή του κ. Κων/νου Αναγνωστόπουλου, Αναπλ. Καθηγητή ΕΜΠ, η οποία δημοσιεύεται στο μπλογκ του τελευταίου, η ερώτηση του ανεξάρτητου (έχει σημασία αυτό) βουλευτή κ. Μίμη Ανδρουλάκη στη Βουλή, και το Δελτίο Τύπου που εξέδωσε η ΚΙΠΑΝ, στην οποία θίγονται και ευρύτερα προβλήματα σχετικά με την ερευνητική δραστηριότητα στην Ελλάδα.