(Το ακρωνύμιο του τίτλου θέλει να πει «Πανεπιστημιακές Παρόλες Ελλήνων Εξωτερικού»).
Να κλάψει κανείς ή να γελάσει με τις παραιτήσεις των Συμβουλίων Ιδρυμάτων; Εγώ, από τη φύση μου αθεράπευτα αισιόδοξος, επιλέγω το δεύτερο. Και το συστήνω ανεπιφύλακτα σε όλους, παρόλο που έχω επίγνωση ότι έχουν χυθεί πολλά δάκρυα, ιδίως κροκοδείλια.
Αφορμή για αυτή την ανάρτηση μού έδωσε το πιο κάτω απόσπασμα από δημοσίευμα του εξαίρετου συνάδελφου Γιάννη Ιωαννίδη, πρώην του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, που δυστυχώς τα βρόντηξε και έφυγε για ΗΠΑ —ελπίζω, ως αισιόδοξος που είμαι, να το ξανασκεφτεί. (Οι τυπογραφικές διορθώσεις δικές μου.)
Η πλέον εκτεταμένη συνωμοσία υπέρ αριστείας ήταν πιθανότατα τα Συμβούλια Ιδρυμάτων. Δεκάδες κορυφαίοι τίμησαν το θεσμό. Η πλειοψηφία των μελών ήταν άριστοι, έστω κι αν παρεισφρήσανε αρκετοί μέτριοι εκπροσωπώντας παλαιές παθογένειες. Αστέρια πρώτου μεγέθους όπως Μπερτσιμάς, Εφραιμίδης, Ηλιόπουλος, Δαφέρμος, Αθανασίου, Σιούτας, Τσώκος, Τσιχριτζής, Αγάθος, Κομνινέλλης, Γαβράς, Γιαννάκης, Τσιτσικλής, Δελούκας και τόσοι άλλοι δημιουργήσανε μια μοναδική ευκαιρία. Έστω ένας να μπορούσε να εφαρμόσει σχετικά ανενόχλητος όσα ήξερε, το ελληνικό πανεπιστήμιο θα ανέβαινε πολύ. Όμως τους τραβήξανε το χαλί. Από την αρχή κιόλας οι αρμοδιότητες ροκανίστηκαν. Σε ιδρύματα που συχνά δεν έχουν καν εσωτερικό κανονισμό, πρωτοστατήσανε στο ροκάνισμα όχι μόνο η σημερινή συμπλεγματική κυβέρνηση, αλλά ακόμα και όσοι υπερψηφίσανε τα Συμβούλια, αλλά συνέχισαν να συντηρούν κομματικά πανεπιστημιακά μαγαζάκια. Κλαίνε τώρα ψηφοθηρικά κροκοδειλίσια δάκρυα.
Τους τραβήξανε το χαλί; Για φαντάσου… Τους ροκάνισαν τις αρμοδιότητες κυβερνήσεις και μαγαζάκια; Αν είναι δυνατόν…
Δηλαδή με μάς εδώ, τους ταπεινούς εργάτες του πανεπιστημίου που μένουμε και εμμένουμε Ελλάδα, τι κάνουνε κυβερνήσεις και, κομματικά ή μη, πανεπιστημιακά μαγαζάκια; Μάς στρώνουνε κάνα κόκκινο χαλί ή μάς αφήνουν, έστω, να κάνουμε τη δουλειά μας (υπουργεία, φοιτητές, συνάδελφοι);
Αν τα αστέρια πρώτου μεγέθους δεν κατάλαβαν ότι στην Ελλάδα το να κάνει κανείς ανενόχλητος τη δουλειά του είναι αδύνατο, τότε, λυπάμαι για την αριστεία τους… Το «ανενόχλητος» δεν παίζει. Τελεία.
Κι αν δεν κατανοήσεις το αντικείμενό που αναλαμβάνεις, τότε η αριστεία σου είναι για άλλο πράγμα. Όσοι προσδοκούν γενικής εφαρμογής αριστεία, παραείναι απλοϊκοί ντετερμινιστές.
Ο καθένας στο είδος του. Εμείς που μπορούμε να τα φέρνουμε βόλτα, ας συνεχίσουμε να προσπαθούμε, μες στις αντίξοες συνθήκες του μολυσμένου —μη αποστειρωμένου— και οικονομικά ασφυκτικού χώρου μας, να κάνουμε τη δουλειά μας. Όσοι θέλουν αποστειρωμένο περιβάλλον για να αριστεύσουν, είμαι σίγουρος πως το έχουν βρει αλλού.
Όσοι πραγματικά θέλουν να μας βοηθήσουν, να ξέρουν ότι είμαστε ανοιχτοί, ότι θέλουμε και επιζητούμε την προσφορά τους. Αλλά και να μπουν στον κόπο να κατανοήσουν τον χώρο και να δουλέψουν στις πραγματικές (ίδιες με αυτές που ζούμε εμείς) συνθήκες.
Σε κάθε περίπτωση, όλους τους ευχαριστούμε για τη θετική διάθεσή τους, αλλά ας μην προσπαθούν να μεταβιβάσουν ευθύνες ή να αποδώσουν αποτυχίες σε προφανέστατα άσχημες, αλλά γνωστές εκ των προτέρων, συνθήκες. Δεν απαλλάσσεται κανείς των ευθυνών επειδή δεν κατανόησε τις συνθήκες ή επειδή ήταν πολυάσχολος στα μητρικό του ίδρυμα.
Ξεκίνησα μιλώντας για γέλιο και θα τελειώσω με ένα άλλο ανέκδοτο από τη συλλογή Διαμαντοπούλου (άρθρο 8, παρ. 15): «Ως πρύτανης εκλέγεται καθηγητής πρώτης βαθμίδας Α.Ε.Ι. της ημεδαπής ή της αλλοδαπής…». Είναι από τα δύσκολα ανέκδοτα: Λίγοι το κατάλαβαν και γέλασαν αμέσως. Μετά από 5 χρόνια νομίζω θα πρέπει να γελούν οι πάντες.
Δημήτρης Κουτσογιάννης