Ας υποθέσουμε ότι κάποιο από τα αντιστασιακά κινήματα της Ελλάδας έχει προοπτική και ότι μεγαλώνει και έχει λαϊκή στήριξη και κοντεύει να πετύχει το στόχο του. Τι μπορεί να κάνει το καθεστώς για να το διαλύσει; Πρώτα-πρώτα, μπορεί να μάθει ποιοι συμμετέχουν ή ποιοι είναι φιλικά προσκείμενοι. Για παράδειγμα, ποιοι επισκέφθηκαν τις ιστοσελίδες του κινήματος περισσότερες από 50 φορές τον τελευταίο χρόνο; Ο κατάλογος αυτών των ονομάτων θα ήταν χρήσιμος. Υπάρχει αυτή η πληροφορία;
Το πρόβλημα
Ας δούμε τι συμβαίνει όταν επισκέπτομαι, για παράδειγμα, τις ιστοσελίδες του ΕΠΑΜ, στο epamhellas.gr:
1. Εγώ. Ο πάροχός μου, ο ΟΤΕ, γνωρίζει ανά πάσα στιγμή σε ποιον συνδρομητή ανήκει η ip address, και αποθηκεύει αυτή την πληροφορία σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία 2006/24/ΕΚ «για τη διατήρηση δεδομένων». Αν επισκεφθώ τις ιστοσελίδες του ΕΠΑΜ, ο ΟΤΕ το γνωρίζει. Δεν είναι γνωστό αν αποθηκεύει αυτή την πληροφορία. Η οδηγία 2006/24/ΕΚ επιβάλλει στους παρόχους να αποθηκεύουν αρκετά δεδομένα για το τι κάνουν οι χρήστες τους (και μάλιστα ορισμένα σημεία της έχουν κριθεί αντισυνταγματικά στη Γερμανία), όχι όμως και το ποιες σελίδες επισκέπτονται οι χρήστες. Όμως, δεν υπάρχει ευρωπαϊκή οδηγία που να απαγορεύει την παρακολούθηση του ποιες σελίδες επισκέπτονται οι χρήστες. Φυσικά τη χαοτική ελληνική νομοθεσία με τις άπειρες πράξεις νομοθετικού περιεχομένου έχω σταματήσει από καιρό να την παρακολουθώ (όχι ότι και η κοινοτική είναι καλύτερη), κι έτσι κάνω τη χειρότερη δυνατή (αλλά διόλου απίθανη) υπόθεση: ότι με παρακολουθούν. Αν είναι έτσι, το ερώτημά μας μπορεί να απαντηθεί με μια απλή εισαγγελική εντολή στον ΟΤΕ.
2. ΕΠΑΜ. Ο πάροχος του ΕΠΑΜ, η SoftLayer, γνωρίζει ότι ο υπολογιστής με διεύθυνση 94.67.186.28 επισκέπτεται το ΕΠΑΜ (αλλά δεν ξέρει σε ποιο συνδρομητή ανήκει αυτή η διεύθυνση). Το αν αποθηκεύει αυτή την πληροφορία εξαρτάται από τη νομοθεσία των ΗΠΑ και του Τέξας. Αν την αποθηκεύει, τότε το να απαντηθεί το ερώτημά μας είναι θέμα συνεργασίας μεταξύ ελληνικών και αμερικανικών υπηρεσιών.
3. Google Analytics. Το ΕΠΑΜ χρησιμοποιεί την υπηρεσία Google Analytics για να κρατάει στατιστικά επισκεψιμότητας των ιστοσελίδων του. Αφού ο browser φορτώσει την ιστοσελίδα του ΕΠΑΜ, ενημερώνει και τη Google γι’ αυτή την επίσκεψη. Η Google γνωρίζει λοιπόν ότι ο υπολογιστής με διεύθυνση 94.67.186.28 επισκέπτεται την ιστοσελίδα του ΕΠΑΜ. Δεν είναι ξεκάθαρο ούτε πού βρίσκεται το data center της Google με το οποίο επικοινωνεί ο browser, ούτε με ποιον τρόπο αντιγράφεται η πληροφορία στα υπόλοιπα data centers της Google, ούτε ποια νομοθεσία τη διέπει.
4. Facebook. Η ιστοσελίδα του ΕΠΑΜ έχει εικονίδιο facebook. Αν και αυτό δεν είναι πρόβλημα στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα, οι περισσότερες ιστοσελίδες που έχουν εικονίδιο facebook (ειδικά αυτές που έχουν Like) κάνουν το browser σας να ενημερώσει το facebook όταν τις επισκέπτεστε, ακόμα κι αν δεν κάνετε κλικ στο εικονίδιο (και γι’ αυτό το εικονίδιο Like έχει κριθεί παράνομο στη Γερμανία). Έτσι αυτά τα στοιχεία τα αποκτά και το facebook. Αν μάλιστα έχετε λογαριασμό στο facebook και είστε συνδεδεμένος, τότε το facebook γνωρίζει ποιος είστε χωρίς να χρειάζεται διασταύρωση με τα δεδομένα του ελληνικού παρόχου.
Ενδέχεται λοιπόν να είναι ασφαλέστερο να κυκλοφορείτε στο δρόμο μ’ ένα πλακάτ που να λέει «Ζήτω το ΕΠΑΜ» απ’ ό,τι να κάθεστε στη φαινομενική ασφάλεια του σπιτιού σας, με κλειστά τα ρολά, και να επισκέπτεστε τις ιστοσελίδες του· γιατί στην πρώτη περίπτωση, για να μπείτε σ’ ένα κατάλογο υπόπτων πρέπει κάποιος να σας βάλει (χρειάζεται δίκτυο από καταδότες), ενώ στη δεύτερη ο κατάλογος προκύπτει εύκολα με απλή επεξεργασία δεδομένων. Στη δεκαετία του 1960 ο περιπτεράς έδινε στον πατέρα μου την εφημερίδα προσεκτικά διπλωμένη για να μη φαίνεται ποια είναι· και βέβαια ο πατέρας μου μπορούσε να πηγαίνει σε άλλον περιπτερά κάθε φορά και να μην του λέει το όνομά του. Σήμερα, αντίθετα, το Internet δίνει τη δυνατότητα στο κράτος να γνωρίζει τι διαβάζει ο καθένας, και να το αποθηκεύει σε μια βάση δεδομένων ικανή να απαντάει σε κάθε λογής ερώτημα.
2. Tor
Το Tor είναι ένα σύστημα με το οποίο μπορούμε να έχουμε πρόσβαση στο Internet ανώνυμα. Αυτή τη στιγμή χρησιμοποιώ Tor, και όταν επισκέπτομαι την ιστοσελίδα του ΕΠΑΜ, συμβαίνει το εξής:
Επειδή η πληροφορία είναι κρυπτογραφημένη σε πολλά επίπεδα, ο ενδιάμεσος (2) ξέρει ποιος είμαι, αλλά δεν ξέρει ποια ιστοσελίδα θέλω να επισκεφθώ. Ο (4) ξέρει ποια ιστοσελίδα θέλω να επισκεφθώ, αλλά δεν ξέρει ποιος είμαι. Ο (3) δεν ξέρει τίποτε απολύτως, παρά μόνο ότι έχει να μεταβιβάσει ένα κρυπτογραφημένο μήνυμα από τον (2) στον (4) (και ακολούθως, όταν έρθει η απάντηση, από τον (4) στον (2)). Ο σέρβερ του ΕΠΑΜ, ο αμερικανικός πάροχος, και η Google ξέρουν μόνο ότι ο (4) ζήτησε την ιστοσελίδα τους· και ο ΟΤΕ το μόνο που ξέρει είναι ότι χρησιμοποιώ Tor. Ο υπολογιστής μου είναι κι αυτός μέρος του δικτύου tor: μπορώ να τον ρυθμίσω να λειτουργεί ως ενδιάμεσος (όπως οι 2 και 3) ή και ως τελικός (όπως ο 4)· η αρχική του ρύθμιση είναι να μην κάνει τίποτε από αυτά.
Φυσικά έχει και μειονεκτήματα: είναι πολύ πιο αργό. Γι’ αυτό χρησιμοποιώ Tor μόνο όταν διαβάζω ειδήσεις, blog, κλπ., που είναι άσχετα με τη δουλειά μου. Στη δουλειά μου, ή όταν κάνω κάτι που ούτως ή άλλως είναι επώνυμο (όπως το ανέβασμα του παρόντος), δεν το χρησιμοποιώ.
Κάθε μήνα δωρίζω 10 ευρώ υπέρ ελευθερίας. Αυτό το μήνα τα 10 ευρώ πηγαίνουν στο Tor. Μπορείτε να δωρίσετε κι εσείς, όμως πιο σημαντικό είναι να αρχίσετε να το χρησιμοποιείτε. Κατεβάστε το Tor Browser Bundle και εγκαταστήστε το. Εκτός απ’ το Tor, θα σας εγκαταστήσει και ένα τροποποιημένο Firefox (τον Tor Browser) που να το χρησιμοποιεί. (Θα μπορούσατε να ρυθμίσετε το browser σας να χρησιμοποιεί Tor και να μην χρειάζεστε τον επιπλέον browser, όμως κάτι τέτοιο είναι πολύπλοκο και επισφαλές.) Μην ξεχνάτε: μην κάνετε login στο facebook (ή πουθενά αλλού) μέσα από τον Tor Browser! Και διαβάστε τις υπόλοιπες προειδοποιήσεις για τη χρήση του.
Σχετικά άρθρα:
